KORONAVİRÜS (COVID-19) HAKKINDA TEMEL BİLGİLER (Harvard Resource

Viral hastalıklarda doğru bilgiye erişim çok önemli. Özellikle Covid-19 gibi henüz bilim adamlarının dahi tam bir bilgiye sahip olmadığı ve hakkında Dünya Sağlık Örgütü tarafından Pandemi (bir kıta, hatta tüm dünya yüzeyi gibi çok geniş bir alanda yayılan ve etkisini gösteren salgın hastalıklara (epidemilere) verilen genel ad) ilan edilen bir virüs hakkında teyit edilmiş bilgiye ulaşmak büyük önem taşımaktadır. Biz de bu konuda bir çalışma yaparak Harvard Üniversitesi Koronavirüs Bilgi Merkeziin koronavirüs (covid-19) hakkında verdiği temel bilgileri derledik. Bilgilerinize sunar, sağlıklı günler dileriz.

Bu arada unutmadan; Evinde kal Türkiye!

Kaynak;

https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/coronavirus-resource-center#general

Erişim tarihi: 19.03.2020

Koronavirüs nedir?

Koronavirüs soğuk algınlığı ve diğer üst solunum yolu enfeksiyonlarının oldukça yaygın bir nedenidir.

COVID-19 nedir?

"Koronavirüs hastalığı 2019" un kısaltması olan COVID-19, Dünya Sağlık Örgütü tarafından yeni tanımlanan koronavirüsün neden olduğu hastalığa verilen resmi isimdir.

COVID-19'da kaç kişi var?

Sayılar hızla değişiyor. En güncel bilgilere Dünya Sağlık Örgütü, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri ve Johns Hopkins Üniversitesi'nden ulaşılabilir.

Ayrıca; https://www.worldometers.info/coronavirus/#countries

COVID-19'un belirtileri nelerdir?

Virüs bulaşmış bazı kişilerin hiçbir semptomu yoktur. Virüs semptomlara neden olduğunda, yaygın olanları arasında düşük dereceli ateş, vücut ağrıları, öksürük, burun tıkanıklığı, burun akıntısı ve boğaz ağrısı bulunur. Bununla birlikte, COVID-19 bazen yüksek ateş, şiddetli öksürük ve nefes darlığı gibi daha şiddetli semptomlara neden olabilir ve bu da sıklıkla zatürreyi (pnömoni) gösterir.

COVID-19'un semptomlarından biri nefes darlığıdır. Bu ne anlama geliyor?

Nefes darlığı, beklenmedik bir şekilde nefes darlığı veya nefes darlığı hissi anlamına gelir. Fakat ne zaman nefes darlığı hakkında endişelenmelisiniz? Endişe verici olmayan geçici nefes darlığı örnekleri vardır. Örneğin, çok endişeli hissediyorsanız, nefes darlığı çekmek yaygındır ve sonra sakinleştiğinizde gider.

Bununla birlikte, kendinizi her uyguladığınızda daha fazla nefes aldığınızı veya hava almakta sorun yaşadığınızı fark ederseniz doktorunuzu aramanız gerekir. Bu, COVID-19'un son salgını yaşamadan önce doğruydu ve bittikten sonra da yine geçerli olacak.

Bu arada, öksürük veya ateş olmadan nefes darlığı tek belirtinizse, COVID-19'dan başka bir şeyin olası sorun olduğunu hatırlamak önemlidir.

Bir kişinin virüse maruz kalması ile semptom göstermeye başlaması arasında geçen süre ne kadardır?

Koronavirüs henüz keşfedildiğinden, çoğu insan için semptom başlangıcından (kuluçka dönemi olarak bilinir) geçen süre henüz belirlenmemiştir. Güncel bilgilere dayanarak, belirtiler maruziyetten üç günden 13 gün sonraya kadar ortaya çıkabilir. Son zamanlarda yayınlanan araştırmalar, ortalama olarak, kuluçka döneminin yaklaşık beş gün olduğunu buldu.

Koronavirüs nasıl yayılır?

Koronavirüsün esas olarak kişiden kişiye yayıldığı düşünülmektedir. Bu, birbirleriyle yakın temas halinde olan insanlar arasında olabilir. Enfekte bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında üretilen damlacıklar, yakındaki insanların ağızlarına veya burunlarına inebilir veya muhtemelen akciğerlerine solunabilir.

Koronavirüs ayrıca enfekte olmuş yüzeyler veya nesnelerle temastan da yayılabilir. Örneğin, bir kişi üzerinde virüs bulunan bir yüzeye veya nesneye ve sonra kendi ağzına, burnuna veya muhtemelen gözlerine dokunarak COVID-19'u alabilir.

COVID-19 ne kadar ölümcüldür?

Ölüm oranı ile ilgili olarak, pandemik koronavirüs enfeksiyonu genellikle% 3 ila% 4 arasında olduğu tahmin edilmektedir.

Şimdiye kadar bildiğimiz şey ölüm riskinin büyük ölçüde yaşınıza ve genel sağlığınıza bağlı olduğudur. Çocuklarda bu risk oldukça düşüktür. Yaşlılar ile diyabet, kalp hastalığı veya akciğer hastalığı gibi kronik hastalıkları olanlarda pnömoni gibi ölümcül olabilen komplikasyon gelişme şansı daha yüksektir.

COVID-19'dan çok hastalanma riski en yüksek olan kimdir?

Yaşlıların, özellikle kronik bronşit, amfizem, kalp yetmezliği veya diyabet gibi altta yatan tıbbi sorunları olanların bu hastalığı daha ciddi seviyelerde geçirme olasılığı daha yüksektir.

Ek olarak, altta yatan birkaç tıbbi durum, her yaştaki birey için ciddi COVID-19 riskini artırabilir. Bunlar:

• orak hücre hastalığı gibi kan bozuklukları veya kan inceltici ilaçlar
• kronik böbrek hastalığı
• siroz ve kronik hepatit dahil olmak üzere kronik karaciğer hastalığı
• bağışıklık yanıtını zayıflatan herhangi bir durum veya tedavi (kanser, kanser tedavisi, organ veya kemik iliği nakli, immünosüpresan ilaçlar, HIV veya AIDS)
• son iki hafta içinde mevcut veya yeni gebelik
• diyabet
• kalıtsal metabolik bozukluklar ve mitokondriyal bozukluklar
• koroner arter hastalığı, konjenital kalp hastalığı ve kalp yetmezliği dahil kalp hastalığı
• astım, KOAH (kronik bronşit veya amfizem) dahil akciğer hastalığı
• serebral palsi, epilepsi (nöbet bozuklukları), felç, zihinsel sakatlık, orta ila şiddetli gelişimsel gecikme, kas distrofisi veya omurilik yaralanması gibi nörolojik ve nörolojik ve nörogelişim.

Çocuklar COVID-19'a neden olan virüse karşı bağışık mıdır?

Çok küçük çocuklar da dahil olmak üzere çocuklar COVID-19'u geliştirebilir. Bununla birlikte, çocuklar ateş, burun akıntısı ve öksürük gibi daha hafif semptomlar yaşama eğilimindedir. Bazı vakalarda çocukların ciddi komplikasyonları vardı, ancak bu daha az yaygındı. Altta yatan sağlık koşulları olan çocuklar ağır hastalık riski altında olabilir.

Sıcak hava COVID-19'un patlak vermesini durduracak mı?

Soğuk algınlığı ve grip gibi bazı virüsler, hava soğuk olduğunda daha fazla yayılır. Ancak daha sıcak aylarda bu virüslerle hastalanmak hala mümkündür. Şu anda, hava ısındığında COVID-19'un yayılımının azalıp azalmayacağını bilmiyoruz.

Başkaları tarafından işlenen veya hazırlanan yiyecekleri yiyerek koronavirüsü yakalayabilir miyim?

Hala yeni koronavirüsü öğrenme aşamasındayız. Enfekte bir kişi tarafından ele aldıkları veya hazırladıkları yiyeceklerle yayılıp yayılamayacağı açık değildir, ancak eğer öyleyse kuraldan ziyade istisna olacaktır.

Bununla birlikte, yeni koronavirüs, öksürme veya hapşırma sonrası havadaki damlacıklar da dâhil olmak üzere üst solunum sekresyonları tarafından yayıldığı bilinen bir solunum virüsüdür. COVID-19'a neden olan virüs de bazı insanların dışkısında tespit edilmiştir. Bu nedenle, şu anda enfeksiyonun, ellerini iyice yıkamamış enfekte bir kişi tarafından gıda yoluyla bulaşma olasılığını göz ardı edemeyiz. Sıcak yemek durumunda, virüs muhtemelen yemek pişirerek öldürülür. Bu salata veya sandviç gibi pişmemiş yiyecekler için geçerli olmayabilir.

COVID-19'dan korunmak için ne yapabilirim?

Aşağıdaki eylemler, COVID-19'un yanı sıra diğer koronavirüslerin ve influenza'nın yayılmasını önlemeye yardımcı olur:

• Hasta olan insanlarla yakın temastan kaçının.
• Gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmaktan kaçının.
• Hasta olduğunuzda evde kalın.
• Öksürüğünüzü örtün veya bir mendille ile hapşırın, ardından o mendili çöp kutusuna atın.
• Sık sık dokunduğunuz nesneleri ve yüzeyleri normal bir ev temizleme spreyi veya silerek temizleyin ve dezenfekte edin.
• Ellerinizi sık sık sabun ve suyla yıkayın.

Ellerimi etkili bir şekilde yıkamak hakkında ne bilmem gerekiyor?

• Özellikle tuvalete gittikten sonra ellerinizi en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkayın; yemeden önce; ve burnunuzu üfledikten, öksürdükten veya hapşırdıktan sonra.
• Sabun ve su hazır bulunmuyorsa, ellerinizin tüm yüzeylerini kaplayan ve kuruyana kadar birbirine sürtünen en az% 60 alkollü alkol bazlı bir el dezenfektanı kullanın.
• Eller gözle görülür derecede kirliyse ellerinizi daima sabun ve suyla yıkayın.

Yüz maskesi takmalı mıyım?

Öksürme veya hapşırma gibi solunum semptomlarınız varsa, uzmanlar başkalarını korumak için maske takmanızı önerir. Bu, grip dahil her türlü virüsü içeren damlacıkların tutulmasına yardımcı olabilir ve enfekte kişinin yaklaşık 1-1,5 m çevresindeki herkesi korur.

Mevcut bir aşı var mı?

Mevcut bir aşı yoktur. Ancak bilim adamları çok yakında bir aşı üzerinde insan testlerine başlayacaklardır. Bununla birlikte, çalışan bir aşımız olup olmadığını bile bilmemiz bir yıl veya daha uzun sürebilir.

Koronavirüsü olan bir kişi tekrar enfekte olabilir mi?

Cevabı henüz bilmemize rağmen, çoğu insan muhtemelen COVID-19'a neden olan spesifik koronavirüse en azından kısa süreli bağışıklık geliştirecektir. Bununla birlikte, yine de farklı bir koronavirüs enfeksiyonuna karşı duyarlı olursunuz. Ya da, bu özel virüs, tıpkı influenza virüsünün her yıl yaptığı gibi değişebilir. Genellikle bu mutasyonlar virüsü sizi duyarlı hale getirecek kadar değiştirir, çünkü bağışıklık sisteminiz bunun daha önce hiç görmediği bir enfeksiyon olduğunu düşünür.

Bağışıklık sistemimi güçlü tutmak için ne yapabilirim?

Bağışıklık sisteminiz vücudunuzun savunma sistemidir. Zararlı bir istilacı - soğuk algınlığı veya grip virüsü veya COVID-19'a neden olan koronavirüs - vücudunuza girdiğinde, bağışıklık sisteminiz bir saldırı yapar. Bağışıklık yanıtı olarak bilinen bu saldırı, çeşitli hücreleri içeren ve zamanla ortaya çıkan bir dizi olaydır.

Genel sağlık yönergelerine uymak, bağışıklık sisteminizi güçlü ve sağlıklı tutmak için atabileceğiniz en iyi adımdır. Bağışıklık sisteminiz de dâhil olmak üzere vücudunuzun her parçası, çevresel saldırılara karşı korunduğunda ve aşağıdaki gibi sağlıklı yaşam stratejileriyle desteklendiğinde daha iyi çalışır:

• Sigara içmeyin.
• Meyve, sebze ve kepekli tahıllarda yüksek bir diyet yiyin.
• Diyetinizde ihtiyacınız olan tüm besin maddelerini alamayacağınızdan şüpheleniyorsanız, bir multivitamin alın.
• Düzenli egzersiz.
• Sağlıklı bir kiloyu koruyun.
• Stres seviyenizi kontrol edin.
• Kan basıncınızı kontrol edin.
• Alkol içiyorsanız, sadece ılımlı bir şekilde için (erkekler için günde bir ila iki içecek, kadınlar için günde bir kereden fazla değil).
• Yeterli uyku alın.
• Zararlı mikroplar gözlerinizden, burnunuzdan ve ağzınızdan girebileceğinden, ellerinizi sık sık yıkamak ve ellerinizi yüzünüze dokunmamaya çalışmak gibi enfeksiyonu önlemek için adımlar atın.

Birisi COVID-19 için nasıl test edilir?

Bir kişiye COVID-19'a neden olan virüs bulaştığını doğrulamak için özel bir test yapılmalıdır. Çoğu zaman bir klinisyen burnunuzdan (veya hem burnunuzdan hem de boğazınızdan) bir çubukla numune alır. Numune, testi gerçekleştirmek için onaylanmış laboratuvarlara teslim edilir. Mevcut testlerin ve test yerlerinin sayısı hızla artmaktadır. Yine de, testin enfekte olabilecek herkes tarafından kullanılabilir olması haftalar alacaktır. Bu arada, klinisyenler öncelikle yakın zamanda belirli ülkelere seyahat eden, birçok enfekte kişiyle bir toplulukta yaşayan veya muhtemelen COVID-19 olduğu bilinen birine maruz kalmış solunum semptomları olanları test edecektir.

COVID-19'a neden olan koronavirüs yüzeylerde ne kadar süre hayatta kalabilir?

Son zamanlarda yapılan bir çalışmada COVID-19 koronavirüsün bakır üzerinde dört saate, kartonda 24 saate kadar ve plastik ve paslanmaz çelik üzerinde iki ila üç güne kadar yaşayabildiği bulundu. Araştırmacılar ayrıca, bu virüsün düşmeden önce üç saate kadar havada damlacık olarak takılabileceğini buldular. Ancak çoğu zaman daha çabuk düşerler.

Güneş ışığına, sıcağa veya soğuğa maruz kalma gibi farklı koşulların bu hayatta kalma sürelerini nasıl etkileyebileceği gibi hala bilmediğimiz çok şey var.

Sık temas edilen yüzeyleri ve nesneleri her gün temizlemeye devam edin. Bunlar sayaçlar, masa tablaları, kapı kolları, banyo armatürleri, tuvaletler, telefonlar, klavyeler, tabletler ve başucu masalarıdır.

Buna ek olarak, paketleri getirdikten sonra veya markete veya enfekte olmuş yüzeylerle temas etmiş olabileceğiniz diğer yerlere gezilerden sonra ellerinizi 20 saniye sabun ve suyla yıkayın.

COVID-19'a yakalanma riskimi azaltmak için ne yapabilirim?

Mümkün olduğunca aileniz dışındaki kişilerle teması sınırlandırın.

Kendinizle aileniz dışındaki herkes arasında yeterli mesafeyi (1,85 m veya daha fazla) koruyun.

<